Postanowiłam w końcu napisać o suplementach diety, bo to temat, który warto poruszyć na blogu o zdrowiu. Suplementy diety to produkty, które są obecnie bardzo popularne. Warto wiedzieć, że zgodnie z prawem suplementy diety są żywnością. Może nie taką samą jak jabłka i ser pleśniowy, ale zdecydowanie bliżej im do produktów spożywczych, niż do leków. Po suplementy nie trzeba iść specjalnie do apteki – wystarczy, że podczas zakupów w drogerii zajrzymy na półkę tuż obok słodyczy. W Rossmannie jest nawet kilka półek z suplementami diety – każdy z nich wydaje się niezbędny do życia. Słabe paznokcie – suplement. Problemy ze snem – kolejny suplement. Nadwaga – tutaj mamy szeroki wachlarz suplementów do wyboru. Ma wrażenie, że najwięcej suplementów diety ma pomóc w osiągnięciu szczupłej sylwetki. Tego typu produkty są reklamowane jako “zmniejszające wchłanianie cukrów”, czy też “wspomagające odchudzanie”. Mam jednak świadomość, że najskuteczniejszą drogą do idealnej sylwetki jest zdrowa dieta i aktywność fizyczna.
Jednak suplement suplementowi nie równy i wśród tych produktów można znaleźć zarówno pożyteczne preparaty, jak i takie, które są całkowicie zbędne. Jak odróżnić dobre suplementy od złych? W tym celu postanowiłam wesprzeć się informacjami przygotowanymi przez polską instytucję – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Pod koniec ubiegłego roku aż 12 instytucji wzięło udział w akcji informacyjnej na temat suplementów diety. Wśród instytucji zaangażowanych w akcję znalazły się m.in. Główny Inspektorat Farmaceutyczny, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Zdrowia, Instytut Żywności i Żywienia, Rada Reklamy, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
O czym warto pamiętać przed wyborem suplementu?
1. Suplementy diety nie są lekami, a jedynie środkami spożywczymi
Co za tym idzie – suplementy diety nie leczą i nie zapobiegają chorobom. Mogą one mieć korzystny wpływ na zdrowie, ale też negatywnie wpływać na organizm, dlatego nie powinno się ich stosować na chybił-trafił. Niektóre składniki znajdujące się w lekach występują także w suplementach diety. Jednak w suplementach zawartość poszczególnych składników jest niższa, przez co nie wykazują działania leczniczego. Przykładowo witamina D może występować w suplemencie diety lub leku, lecz tylko w tym drugim przypadku, przy odpowiedniej dawce, wykazuje właściwości lecznicze.
Czym różni się suplement od leku?
Leki – zarówno te na receptę, jak i bez recepty – to produkty o potwierdzonym badaniami działaniu leczniczym lub profilaktycznym, udowodnionym w procesie rejestracji. Przepisy wyraźnie określają, jakie dokumenty należy przedstawić dla potwierdzenia jakości, skuteczności, a przede wszystkim bezpieczeństwa produktu leczniczego (leku). Wytwarzanie leków jest stale nadzorowane przez inspekcję farmaceutyczną, a ich wytwórcy są poddawani regularnym kontrolom i muszą spełniać szereg rygorystycznych wymogów w celu zapewnienia bezpieczeństwa stosowania leków.
Suplementy diety – to produkty, których działanie nie jest potwierdzone. Mogą one w pewnym stopniu działać na organizm (wywołując efekt fizjologiczny), jednak nie leczą, ani nie zapobiegają chorobom. W przypadku rejestracji suplementów diety konieczne jest jedynie poinformowanie Głównego Inspektora Sanitarnego o wprowadzeniu lub zamiarze wprowadzenia danego suplementu do obrotu, przedkładając wzór etykiety. W powiadomieniu tym należy podać m.in. dokładny skład produktu, tj. jakie składniki, w jakiej formie i w jakiej ilości w nim występują. Nie jest natomiast wymagana dokumentacja potwierdzająca jakość oraz deklarowane efekty działania.
2. Sprawdź zanim kupisz
Przed zakupem suplementu warto sprawdzić, czy dany produkt znajduje się w wykazie zgłoszonych suplementów diety, a także zobaczyć, jaki jest jego status. Informacje o suplementach możesz sprawdzić na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Jeśli nie znajdziesz danego suplementu w rejestrze, to nie kupuj go.
Fot. UOKiK
3. Konsultuj z lekarzem
Choć suplementy nie są lekami, to warto konsultować ich przyjmowanie z lekarzem, farmaceutą lub dietetykiem. Każdy z nas ma inne potrzeby i może być narażony na różne niedobory witamin i minerałów. Najlepiej, aby przed rozpoczęciem kuracji lekarze zlecił odpowiednie badania, które pozwolą na sprawdzenie kondycji Twojego organizmu. Tylko wówczas będzie możliwa właściwa i skuteczna suplementacja odpowiednio dopasowana do Twoich potrzeb.
4. Nie wierz reklamom
Wiem, że ten punkt może wydawać się oczywisty, bo przecież wszyscy wiemy, że w reklamach producenci zachwalają swój produkt, pomijając jego wady. W przypadku suplementów diety ważne jest, aby nie diagnozować swojego stanu zdrowia na podstawie informacji płynących z reklam. Te same objawy (m.in. przemęczenie, apatia, brak apetytu) mogą mieć różne przyczyny, niekoniecznie związane z brakiem magnezu, witamin lub innej substancji sugerowanej przez reklamę. W reklamach często słyszymy, że w określonym wieku lub przy określonym trybie życia suplementacja jest konieczna – nie warto wierzyć takim komunikatom. Fakt, że jesteśmy aktywni fizycznie czy narażeni na stres wcale nie oznacza, że brakuje nam konkretnej substancji odżywczej.
5. Nie ufaj informacjom zamieszczanym w internecie
Bardzo ostrożnie należy podchodzić do informacji prezentowanych nie tylko w reklamach suplementów, ale i na stronach producentów, a także na fora internetowych. Często w internecie można spotkać się z informacjami na temat suplementów, które są zamieszczane przez użytkowników udających zadowolonych klientów, a w rzeczywistości opłacanych przez producentów czy dystrybutorów suplementów diety. Z dystansem warto też podchodzić do artykułów w prasie czy programów telewizyjnych. Niektóre z nich są sponsorowane przez producentów i nie zawsze informacja o tym jest wyraźnie podawana. Pamiętaj, że suplementy diety nie są „cudownym” środkiem, lecz środkiem spożywczym.
6. Suplement diety nie może być substytutem zdrowej diety
Suplementy diety nigdy nie zastąpią zdrowego sposobu odżywiania. Nie mogą też one być zamiennikiem aktywności fizycznej oraz zdrowego stylu życia. Nie schudniesz kupując środek “wspomagający odchudzanie”, jeśli nie zaczniesz jeść zdrowo i ćwiczyć.
7. Więcej nie oznacza lepiej
Pamiętaj o tym, że suplementy diety mogą zaszkodzić. W sklepach i drogeriach dostępne są różnego rodzaju multiwitaminy, które zawierają w sobie duże ilości różnych substancji. Suplementy diety, także te pochodzenia naturalnego, mogą negatywnie oddziaływać na organizm. Co więcej, stosowanie suplementów może niekorzystnie wpływać na efekty stosowanych leków lub innych suplementów. W przypadku stosowania kilku suplementów diety i leków o zbliżonym składzie może dojść do przedawkowania danej substancji. Przekraczanie dziennych porcji oraz stosowanie zbyt wielu suplementów diety jednocześnie zwiększa ryzyko pogorszenia stanu zdrowia.
8. Kupuj suplementy w bezpiecznych źródłach
Warto pamiętać o tym, że w sprzedaży mogą znajdywać się również sfałszowane suplementy diety. Skład rzeczywisty tych suplementów może różnić się od deklaracji producenta. Z badań przeprowadzonych w Narodowym Instytucie Leków wynika, że w niektórych suplementach nie ma substancji deklarowanych przez producenta lub tych substancji jest mniej. Z drugiej strony często jest też tak, że w suplementach są substancje, których tam nie powinno być. Prof. dr hab. Elżbieta Anuszewska z Narodowego Instytutu Leków ostrzega, że zwłaszcza produkty na odchudzanie i na potencję są regularnie fałszowane substancjami niedozwolonymi. Dotyczy to w głównej mierze produktów sprzedawanych za pośrednictwem internetu lub z niewiadomego źródła. Nigdy nie kupuj suplementów diety z niepewnego źródła.
9. Zacznij odróżniać suplementy od leków
Suplementy diety mogą być zbliżone postacią do leków (np. tabletki, saszetki czy syropy), a także być produkowane przez tych samych producentów. Mogą mieć również podobne nazwy do leków (np. witamina C, witamina B2, mięta, melisa). Część suplementów diety jest sprzedawana w aptekach. Nie zmienia to faktu, że pozostają środkami spożywczymi. Z tego powodu przed zakupem upewnij się, czy dany produkt jest lekiem czy z suplementem diety. Opakowanie suplementu diety zawsze zawiera określenie „suplement diety”.
10. Zgłaszaj podejrzane suplementy
Informacje o podejrzeniu produktu niebezpiecznego, w tym sfałszowanego czy nielegalnego suplementu diety, zgłoś do Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej lub Powiatowych bądź Głównego Inspektora Sanitarnego lub Wojewódzkich Stacji Sanitarno – Epidemiologicznych.
Mój test suplementu
Na potrzeby tego tekstu postanowiłam sprawdzić dwa losowo wybrane suplementy diety, które są dostępne w Rossmannie. Pierwszy z nich to Colfarm – młody jęczmień, zaś drugi Apetiblock – suplement diety – tabletki musujące do ssania. Czego dowiedziałam się sprawdzając suplementy w rejestrze produktów Głównego Inspektoratu Sanitarnego?
1. Colfarm, młody jęczmień
Wchodzę na stronę rejestru suplementów i wpisuję nazwę Colfarm. Następnie wśród listy suplementów szukam młodego jęczmienia. Informacja jaka widnieje przy tym suplemencie to:
Wynik postępowania: PWT – Postępowanie w toku
Nie wiedząc, co dokładnie oznacza to sformułowanie postanowiłam napisać maila na wskazany na stronie adres “kontakt w sprawie danych zawartych w rejestrze”. Niestety na odpowiedź czekam już ponad miesiąc, więc pewnie się już nie doczekam. Szczerze mówiąc, to nie wiem co sądzić o takim suplemencie.
2. Apetiblock, suplement diety, tabletki musujące do ssania
To samo robię z Apetiblock – wchodzę na stronę rejestru, szukam suplementu i okazuje się, że w przypadku tego produktu również toczy się postępowanie. Preparat nie jest zatem oficjalnie zarejestrowany jako suplement. Co ciekawe przy produkcie widnieje data 2014, co jak sądzę wskazuje na datę rozpoczęcia postępowania. Czyli rejestracja tego suplementu trwa już od dwóch lat i nadal nie ma wyników postępowania? Ciekawe zatem, dlaczego rejestracja tego preparatu trwa tak długo, skoro nie jest to produkt leczniczy, a suplement.
Jak widać szukanie informacji o danym suplemencie wcale nie jest takie proste. Dodam tylko, że aby uzyskać odpowiedź na temat tego, co dokładnie oznacza stwierdzenie: PWT – Postępowanie w toku, kontaktowałam się z trzema różnymi miejscami. W żadnym z nich nie otrzymałam odpowiedzi. Ostatecznie nie wiem więc, czy te dwa suplementy są bezpiecznymi preparatami, które można zażywać. Jedno jest pewne – kiedy przy danym suplemencie w rejestrze widzimy literkę S (Suplement), oznacza to, że dany produkt spełnił wymagania formalne w kontekście kwalifikacji do grupy suplementów diety.
Podsumowanie
Suplementy diety to nie leki, więc mamy tendencję do myślenia “hej, lepiej wziąć tę tabletkę niż nie, przecież nic złego się nie stanie”. Jednak suplementy diety nie zawsze korzystnie wpływają na nasz organizm i mogą przyczynić się do pogorszenia naszego stanu zdrowia. Dlatego po pierwsze – przed kupieniem suplementu skonsultujmy się z lekarzem lub farmaceutą. Po drugie – przed zakupem warto sprawdzić, czy dany suplement jest zarejestrowany. Po trzecie – suplementy mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie, ale tylko wtedy, gdy będziemy przyjmować je uwzględniając zapotrzebowanie naszego organizmu. Dobry suplement to zatem taki, który jest zarejestrowany jako suplement, kupiony z pewnego źródła i dostosowany do potrzeb naszego organizmu.
źródło: Biuro prasowe UOKiK
Więcej informacji szukaj tutaj: https://uokik.gov.pl/
