W tym tygodniu obchodzimy Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy (European Cervical Cancer Prevention Week), więc to wydarzenie zmotywowało mnie do tego, aby po raz kolejny napisać o tym, jak ważnym badaniem jest cytologia. W moim przypadku cytologia okazała się czymś, co ratuje zdrowie i życie. Moją historię związaną ze zmianami, jakie wykryto u mnie dzięki badaniu cytologicznemu możecie poczytać tutaj: Badanie, które uratowało mi życie. Po publikacji tego wpisu dostaję czasem wiadomości od moich czytelniczek, które również odebrały nieprawidłowy wynik cytologi i szukają porady w tym zakresie. Ta sytuacja uświadamia mi, że nie tylko ja mam za sobą historię związaną ze złym wynikiem cytologii i że badanie cytologiczne jest niezwykle istotne. W dzisiejszym wpisie chciałabym przybliżyć Wam kwestię dotyczącą dwóch rodzajów badania cytologicznego, a mianowicie – cytologię klasyczną i płynną. Jeśli nie wiecie, na czym polega cytologia płynna, czym różni się od cytologi klasycznej i dlaczego warto ją robić, to zapraszam na wpis.
Dlaczego badanie cytologiczne jest ważne?
Na blogu poruszam tematy związane z profilaktyką, bo wiem, że regularne badania profilaktyczne to element zdrowego stylu życia. Pisałam Wam na przykład o tym, jak ważna jest profilaktyka czerniaka polegająca na badaniu znamion na skórze. Wpis na ten temat znajdziecie tutaj: Jakie znamiona są niebezpieczne? W przypadku zmian na naszej skórze – widzimy te zmiany i możemy udać się do lekarza, aby sprawdził, czy zmiany nie są złośliwe. Jednak kiedy zmiany zachodzą na szyjcie macicy, to nie jesteśmy w stanie ich zauważyć.
Pamiętajcie proszę o tym, że nieprawidłowy wynik cytologii często występuje u kobiet, które nie mają żadnych objawów. Zmiany zachodzą na poziomie komórkowym i są najczęściej niewidoczne gołym okiem, nawet przez lekarza ginekologa podczas badania.
Wcześnie wykryty rak szyjki macicy, kiedy jeszcze zmiany są w fazie przedinwazyjnej oznacza, że są niemal pełne szanse na jego wyleczenie – to aż 99,9% szans na wyleczenie.
Cytologia płynna vs cytologia konwencjonalna
Bez względu na to, czy zdecydujecie się na zrobienie cytologii klasycznej czy w formie płynnej chcę napisać ważną rzecz – warto zrobić raz w roku cytologię. Macie wtedy pewność, że ewentualne zmiany zostaną szybko wykryte. Cytologia, która mnie zaniepokoiła, bo wykazała zmiany na mojej szyjce macicy, była wykonywana w klasyczny sposób. Na czym polega taka konwencjonalna cytologia?
Cytologia konwencjonalna – na czym polega?
Celem badania cytologicznego jest zbadanie komórek szyjki macicy, aby dowiedzieć się, czy na szyjce nie ma groźnych zmian. To badanie jest bezbolesne, bezpieczne i skuteczne i pozwala wykryć niebezpieczne zmiany w początkowej fazie.
Cytologia konwencjonalna to takie pobranie wymazu z szyjki macicy, kiedy pobrany wymaz umieszcza się bezpośrednio na szkiełku mikroskopowym za pomocą specjalnie przeznaczonej do tego szczoteczki. Dzięki temu, że ginekolog wkłada szczoteczkę do szyjki macicy, to pobiera on komórki zarówno z tarczy szyjki macicy, jak i kanału szyjki.
Co ważne – każde badanie cytologiczne powinno być wykonywane przy użyciu właśnie szczoteczki, a nie patyczka! Dlaczego jest to tak istotne? Bo patyczek może nie zebrać niezbędnego do badania materiału i po prostu dać fałszywy wynik. A nierzetelny wynik może przyczynić się do tego, że rak szyjki macicy zostanie wykryty zbyt późno, kiedy zmiany będą już bardziej zaawansowane.
Cytologia konwencjonalna powinna być zawsze pobierana szczoteczką. W przypadku cytologii płynnej macie pewność, że wymaz będzie pobrany szczoteczką, bo tak wygląda metoda pobrania cytologii na podłożu płynnym.
Cytologia płynna – na czym polega?
Cytologia płynna lub inaczej cytologia na podłożu płynnym to takie pobranie wymazu z szyjki macicy, podczas którego wymaz umieszcza się na specjalnym podłożu płynnym. Całość jest następnie przesyłana do laboratorium i dokładnie badana. W przypadku tej metody pobrania wymazu z szyjki macicy również używa się szczoteczki, jednak w tym przypadku materiał ze szczoteczki nie jest przekładany na szkiełko. Podczas pobierania cytologii płynnej cała końcówka szczoteczki zanurzana jest w pojemniku ze specjalnym płynem utrwalającym. Dzięki temu uzyskujemy lepszą jakość wymazu niż w przypadku pobrania cytologii konwencjonalnej. A im lepiej pobrane komórki – tym większa szansa na to, że jeśli coś nieprawidłowego dzieje się na szyjcie macicy, to zostanie to wykryte.
Jakie są zalety takiej cytologii na podłożu płynnym?
- lepsza jakość preparatów
- preparaty wykonane metodą cytologii płynnej są łatwiejsze do oceny
- możliwość skrócenia czasu potrzebnego do wiarygodnej oceny mikroskopowej
- pobrany materiał może być wykorzystany do dodatkowych testów np. oceny obecności wirusa HPV, bez konieczności ponownego pobierania*źródło
W przypadku pobrania wymazu do badania cytologicznego dużą rolę odgrywa lekarz, który ten wymaz pobiera. To od jego doświadczenia i wiedzy zależy, czy pobierze materiał, który nadaje się do oceny, czyli materiał zawierający komórki z kanału szyjki macicy.
Ile kosztuje cytologia na podłożu płynnym?
Cena cytologii płynnej jest trochę wyższa od cytologii konwencjonalnej, ale nie są to ogromne kwoty i myślę, że raz w roku można wydać takie pieniądze. Cytologia konwencjonalna kosztuje około 50 złotych, a cytologia płynna około 80 zł. Co ważne – w prywatnych przychodniach najczęściej nie musicie zapisywać się na wizytę (i ponosić w związku z tym dodatkowych kosztów), aby pobrać cytologię. Jest możliwość, aby cytologia została pobrana w gabinecie przez położną. Chyba, że wolicie, aby cytologię pobierała Wam Wasza ginekolog, to wtedy jeszcze trzeba doliczyć koszty wizyty.
Gdzie wykonywać badanie?
Polskie Towarzystwo Patologów poleca wykonywanie badania cytologicznego w zakładach patomorfologii i pracowniach cytodiagnostycznych realizujących Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w ramach Narodowego Programu Zwalczania Nowotworów oraz mających licencje Polskiego Towarzystwa Patologów (PTP) na badania cytologiczne szyjki macicy.
Listę placówek w województwie mazowieckim, w których można zrobić bezpłatną cytologię znajdziecie tutaj (zakładka program profilaktyki raka szyjki macicy). Warto wiedzieć, że na liście placówek wykonujących bezpłatną cytologię znajdują się zarówno placówki państwowe, jak i prywatne kliniki. Dzięki temu, że prywatne przychodnie mają podpisaną umowę z NFZ, możliwe są tam bezpłatne badania w tym zakresie.
Jak przygotować się do badania cytologicznego?
- na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego
- na pobranie cytologii najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki
- co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych
- od ostatniego badania ginekologicznego/USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień *źródło
Badanie cytologiczne – trzy najważniejsze fakty
- Badaj się co roku, aby mieć pewność, że dbasz o swoje zdrowie i nawet jeśli pojawiłyby się jakieś zmiany, to zastałyby szybko wykryte.
- Zawsze wykonuj cytologię w miejscach, gdzie do pobrania wymazu używa się szczoteczki, a nie patyczka.
- Rozważ wykonanie cytologii płynnej, bo jest ona tylko o 30 zł droższa od cytologii konwencjonalnej, a zapewnia lepszą jakość preparatu.
Warto wiedzieć! Rak szyjki macicy może dotyczyć także młodych kobiet, dlatego tak ważne są regularne badania cytologiczne.
Ważne linki
Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia) – tutaj znajdziecie informacje o tym, do kogo skierowany jest program bezpłatnych badań cytologicznych realizowany co 3 lata.
Wirus brodawczaka ludzkiego HPV – informacje o wirusie wywołującym raka szyjki macicy.
Podsumowanie
Przyznam szczerze, że trochę przeraża mnie to, ile czynników musi być spełnionych, aby badanie cytologiczne było prawidłowo przeprowadzone. Niestety na różnych etapach procesu badania cytologicznego może dojść do błędów i najczęściej są to błędy ludzkie. Nawet doświadczenie i wiedza patomorfologa oceniającego pod mikroskopem komórki to ważny aspekt, bo od jego oceny zależy wynik cytologii. Dlatego tak istotne jest robienie tego badania raz w roku – bo nawet jeśli w jednym roku coś pójdzie nie tak, jak powinno – to następnym razem mamy kolejną szansę na właściwie przeprowadzone badanie.
Być może uważacie, że moje podejście to przesada i że jestem wyczulona na punkcie prawidłowo przeprowadzonej cytologii. Zapewniam Was jednak, że jako osoba “po przejściach”, która teraz ma dobre wyniki cytologii, wiem, co piszę i wiem, jak to wszystko jest istotne. Chcę aby każda kobieta robiła cytologię regularnie raz w roku, bo chcę, żeby dała sobie szansę na wyleczenie. Ja już zawsze będę robić cytologię płynną, bo jest ona bardziej dokładna i daje bardziej wiarygodny wynik. Planuję też zaszczepić się przeciwno wirusowi HPV, ale to temat na oddzielny wpis. W tym momencie szczepionka niestety nie jest dostępna w Polsce.
