Niedawno byłam na konferencji prasowej dotyczącej prawidłowego żywienia kobiet w ciąży. I choć sama nie jestem w ciąży, to była to dla mnie dobra okazja do tego, aby z rzetelnego źródła dowiedzieć się o kilku ważnych sprawach związanych z planowaniem ciąży. Jeśli, tak jak ja, planujecie w przyszłości zostanie mamą, to myślę, że zainteresuje Was ten tekst.
Bogata w składniki odżywcze dieta to podstawa, ale w przypadku kobiet w ciąży pewne elementy diety należy suplementować. Jednym z takich składników jest właśnie kwas foliowy. Pisałam Wam kiedyś o witaminach – niektóre z nich są sprzedawane pod postacią leków, inne – w formie suplementów diety. Również kwas foliowy jest sprzedawany zarówno w formie leku, jak i suplementu diety. O różnicach pomiędzy tymi dwoma produktami rozmawiałam z dr Reginą Wierzejską.
Czy się kierować przy wyborze kwasu foliowego – czy lepiej wybierać suplement diety czy lek bez recepty?
Dr Regina Wierzejska: Nie ma różnicy – bez względu na to, czy preparat zawierający kwas foliowy jest zarejestrowany jako suplement, czy jako lek bez recepty, w obu przypadkach w tabletce mamy ten sam związek chemiczny – syntetyczny kwas foliowy. Warto pamiętać o tym, że najlepiej przyswajalnym przez organizm ludzki rodzajem folianów jest kwas foliowy. Syntetyczny kwas foliowy wchłania się w stu procentach, natomiast foliany w żywności wchłaniają się jedynie w 30-40 procentach.
W jakim czasie przed ciążą najlepiej brać kwas foliowy?
Dr Regina Wierzejska:Jeśli chodzi o prewencję wad cewy nerwowej, to zaleca się przyjmowanie kwasu foliowego na około 6 tygodni przed zajściem w ciążę. Ryzyko wad cewy nerwowej pojawia się na bardzo wczesnym etapie ciąży – na przełomie trzeciego i czwartego tygodnia życia płodowego – czyli wtedy, kiedy większość kobiet nie wie o tym, że doszło do zapłodnienia.
Z badań przez nas prowadzonych wynika, że kobiety sięgają po kwas foliowy zbyt późno – najczęściej po ukończeniu 5 tygodnia ciąży, kiedy już wiedzą, że są w ciąży.
Badania pokazują, że obecnie tylko 1/3 kobiet suplementuje kwas foliowy przed zajściem w ciążę. Jest to dużo lepszy wynik, niż np. w latach dziewięćdziesiątych (wtedy było to około 5%), ale jest jeszcze dużo do zrobienia w kwestii świadomości kobiet na temat folianów. Wiele ciąż jest nieplanowanych i duży odsetek kobiet nie przyjmuje kwasu foliowego przed ciążą właśnie z tego powodu. Jeśli w tym początkowym okresie ciąży kobieta ma niedobory kwasu foliowego, to może to mieć negatywne skutki. Kwas foliowy, jako witamina z grupy B, poza profilaktyką wad cewy nerwowej, ma też szereg innych właściwości, dlatego w czasie ciąży zaleca się jego przyjmowanie. Właściwy poziom folianów w ciąży chroni m.in. przed niedokrwistością i chorobami układu krążenia.
Czy kwas foliowy można przedawkować?
Dr Regina Wierzejska: Górny, bezpieczny poziom spożycia kwasu foliowego to 1000 mikrogramów na dobę (łącznie z diety i z suplementacji). W przypadku kobiet w ciąży przyjmujących suplementację, 400 mikrogramów organizm dostaje w formie tabletki i około 200-300 mikrogramów z pożywienia. Jeśli kobieta łyka większe dawki niż 400 mikrogramów, a dodatkowo jej dieta jest bogata w kwas foliowy, to może dojść do przedawkowania. Obecnie nie mamy jednak badań pokazujących skutki zbyt dużej dawki kwasu foliowego. Więcej wiemy o tym, jakie mogą być skutki niedoboru kwasu foliowego.
Dr Zbigniew Kułaga dodał, że w wielu krajach (np. w Stanach Zjednoczonych) zalecenia dotyczące suplementacji kwasem foliowym dotyczą wszystkich kobiet w wieku prokreacyjnym. Jest to związane właśnie z tym, że spora liczba ciąż nie jest planowana.
Gdzie w pożywieniu znajdziemy kwas foliowy?
Bogatym źródłem folianów są nasiona roślin strączkowych, ciemnozielone warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i owoce. Kwas foliowy znajdziecie w ciecierzycy, soczewicy, fasoli (czarnej, białej, czerwonej), zielonym groszku, orzeszkach ziemnych, żółtkach jaj, szpinaku, komosie ryżowej.
Kwas foliowy nie tylko dla kobiet w ciąży?
Zalecana ilość folianów dla osoby dorosłej to 400 mikrogramów dziennie (dla kobiet w ciąży 600 mikrogramów*źródło). Wielu lekarzy, m.in. Dr Paul Finglas z brytyjskiego Instytutu Badań nad Żywnością uważa, że nawet stosując urozmaiconą dietę, bogatą w naturalne foliany, nie jesteśmy w stanie pokryć zapotrzebowania organizmu na kwas foliowy w ilości chroniącej nas przed chorobami nowotworowymi i chorobami układu krążenia. Dobrym uzupełnieniem diety jest zatem zażywanie preparatów zawierających kwas foliowy.*źródło
Podsumowanie
Dlaczego obecnie suplementuję kwas foliowy? Jestem kobietą, która jest aktywna seksualnie. Nie mam pewności (bo nie istnieje 100% metoda antykoncepcyjna), że pewnego dnia nie zajdę w ciążę. Z tego powodu postanowiłam wprowadzić do swojej diety suplementację kwasem foliowym.
Dajcie znać, jak wygląda u Was kwestia suplementacji.
