Niedawno robiąc zakupy w sklepie miałam dylemat – na półce stały dwie wersje tego samego produktu (nasion chia) – jedna z nich była ekologiczna, druga zaś nie posiadała takiego oznaczenia na opakowaniu. Nie wiedziałam, którą wersję wybrać. Wersja eko była oczywiście prawie dwa razy droższa. Czy rzeczywiście korzyści z produktów bio, eko i organic są warte swojej wyższej ceny? Na temat produktów ekologicznych rozmawiałam z dietetyczką Katarzyną Linoż.
Agata Puk: Czym różni się produkt ekologiczny od produktu nieekologicznego? Jak go rozpoznać?
Katarzyna Linoż, dietetyk: Produkt ekologiczny to taki, który został wyprodukowany z kontrolowanych surowców rolnictwa ekologicznego. Produkt musi mieć unijne logo ekologiczne, tzw. zielony listek. Tylko takie oznaczenie daje nam pewność co do pochodzenia surowców i produkcji.
AP: Jakie certyfikaty posiadają produkty ekologiczne? Kto przyznaje te certyfikaty?
KL: Jeśli chodzi o Europę najważniejszym certyfikatem jest ‘zielony listek’, ale oznaczenia na poszczególnych kontynentach różnią się. Dlatego jeśli produkt jest importowany z innego kontynentu lub kraju jest sprawdzany przez miejscowe jednostki. Certyfikaty przyznają Jednostki Certyfikujące, które są powołane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jednostki są kontrolowane przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, która również bezpośrednio nadzoruję produkcje ekologiczną.
Na przyznanie certyfikatu ekologicznego składa się wiele czynników i kontroli, poprzez sprawdzanie gleby, przez kontrole wszystkich przepływających dokumentów zakupu i sprzedaży oraz dodatkowe niezapowiedziane kontrole. Gospodarstwa przechodzą również przez kilkuletni okres konwersji na ekologiczne, podczas którego gleba oczyszcza się z pozostałości nawozów i pestycydów. Producenci chcąc stworzyć wieloskładnikowy produkt ekologiczny, muszą pokazać dowody zakupy surowców BIO gdzie poszczególne ilości muszą się zgadzać zgodnie z przedstawioną wcześniej recepturą gotowego produktu. Jeśli w tej samej fabryce jest prowadzona produkcja konwencjonalna to przed produkcją ekologiczną linia musi być dokładnie przeczyszczona, a surowce zabezpieczone przed zmieszaniem się z konwencjonalnymi.
AP: Jakie zalety posiadają produkty ekologiczne?
KL: W produktach ekologicznych nie znajdziemy pozostałości po chemicznych nawozach czy środkach ochrony roślin stosowanych przy konwencjonalnej uprawie roślin, hormonach wzrostu ani antybiotykach podawanych zwierzętom w konwencjonalnych hodowlach. Nie będzie w nich również genetycznie modyfikowanych organizmów (GMO), sztucznych barwników, konserwantów, substancji smakowych czy zapachowych.
Zamiast tego, znajdziemy zdrowe produkty o pełnych wartościach odżywczych. Rośliny te pochodzą z upraw wspierających bioróżnorodność, gdzie stosowane są tradycyjne metody użyźniania gleby oraz płodozmian. Zwierzęta karmione są ekologiczną paszą i przebywają na świeżym powietrzu.
AP: Jakie niebezpieczne substancje mogą znajdować się w produktach nieekologicznych?
KL: Pozostałości po nawozach, pestycydach, hormonach wzrostu i nadmiernie stosowanych antybiotykach. Sztuczne barwniki, konserwanty, wzmacniacze smaku oraz rośliny i zwierzęta karmione paszą z GMO.
AP: Czym różni się produkt ekologiczny od produktu organicznego/naturalnego? Co mówią oznaczenia: bio, eko, organic na produktach?
KL: Naturalny to taki, który został wyprodukowany bez sztucznych barwników, konserwantów czy substancji zapachowych i smakowych. Jednakże pochodzenie surowców potrzebnych do produkcji produktu naturalnego jest z konwencjonalnych upraw bądź hodowli, więc nie można wykluczyć zanieczyszczenia ziarna, roślin bądź mięsa środkami chemicznymi. Oczywiście jest to krok na przód w stosunku do wszędzie obecnej wysokoprzetworzonej żywności, ale do tego by można było dodać oznaczenie BIO, Organic bądź EKO na opakowaniu jeszcze przed producentami daleka droga.
AB: Czym produkt którego skład to 100 proc. produktu naturalnego (np. 100 proc. nasiona chia) różni się od produktu 100 proc. produktu Bio (np. 100 proc. nasiona chia Bio)?
KL: Na pierwszy rzut oka nie powinien się różnić, ale dodatek BIO w składzie mówi nam o sposobie, w jaki został ten surowiec otrzymany, czyli jak wyżej wspominałam bez użycia niebezpiecznych środków ochrony roślin i GMO. I mimo, że w obu przypadkach produkt to 100% chia, to w przypadku konwencjonalnego produktu możemy ‘w gratisie’ otrzymać np. pozostałości po pestycydach.
AP: Dlaczego cena produktów ekologicznych jest dużo wyższa od ceny produktów nieekologicznych?
KL: Ekologiczna uprawa roślin wymaga większego nakładu pracy, stosowania naturalnych nawozów i ręcznego pielenia. Tak samo jest z ekologiczną hodowlą zwierząt gdzie nie przyspiesza się naturalnego wzrostu, ani nie stosuje się prewencyjnie antybiotyków. Dużo większy nacisk się kładzie na warunku hodowli zwierząt, gdzie muszą mieć dostęp do świeżego powietrza, a wręcz często mieszkają na wolnym wybiegu. Te czynności i warunki wymagają większego nakładu pracy i pieniędzy, stąd też wyższa cena surowców i finalnie produktów. Dodatkowym składnikiem tej ceny jest wielkość produkcji, zazwyczaj są to mali lokalni producenci, którzy nie są w stanie osiągnąć takiej optymalizacji produkcji jak największe koncerny.
AP: Czy produkty nieekologiczne to zawsze produkty, które są pryskane nawozami itp.? Czy wśród produktów nieekologicznych można znaleźć zdrowe produkty?
KL: Ciężko powiedzieć czy zawsze produkty nieekologiczne to produkty, które są pryskane nawozami, ale na pewno większość. Chociażby przykład miejskich bazarów, gdzie sprzedawcy jadą rano i wszyscy kupują produkty w lokalnej hurtowni, a tylko jakiś procent to prawdziwi rolnicy. Większość rolników konwencjonalnych do upraw stosuje sztuczne nawozy i środki ochrony roślin, chyba że hodują ‘dla siebie’ co już konsumentowi powinno dać wiele do myślenia, dlaczego do własnej konsumpcji w inny sposób uprawiają warzywa…
Produkt nie musi być ekologiczny, żeby był zdrowy, jest to trochę inne określenie, ponieważ i z produktów ekologicznych można zrobić bardzo słodkie i pełne masła ciasto, które dla osób z cukrzycą czy nadwagą nie będzie zdrowe, gdzie w tym wypadku zdrowiej dla nich będzie zjeść niekoniecznie ekologiczne warzywa niż kawałek ekologicznego ciasta. Więc zdrowy produkt to trochę inne pojęcie, jednakże brak metali ciężkich w warzywach czy innych pozostałości na pewno przyczyni się do dłuższego zdrowia niż konwencjonalna żywność.
AP: Dziękuję za rozmowę.
Katarzyna Linoż – absolwentka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie zdobyła tytuł magistra na kierunku dietetyka człowieka. Obecnie pracuje jako dyrektor w jednej z firm zajmujących się dystrybucją produktów ekologicznych i naturalnych.
Spodobał Ci się ten artykuł?
Polub mnie na Facebooku:
Przeczytaj też: Jak wybrać dobry olej kokosowy?
